Γράφει ο Άρης Ι. Τάτσης.
Τα funds πλέον παίρνουν αβέρτα τα σπίτια των δανειοληπτών με τους πλειστηριασμούς. Ποιος φταίει; Αυτοί που τα παίρνουν ή εσείς που τους παρατηρείτε άπραγοι, λες κι αυτά συμβαίνουν σε χώρα μακρυνή κι εξωτική;
Πάμε μαζί αργά...
Οι τράπεζες πουλάνε τα δάνεια στα funds, δηλαδή σε εταιρίες που εδρεύουν στο εξωτερικό και ειδικεύονται στο ξεκοκκάλισμα των κόκκινων δανείων. Ίσως δούμε σε επόμενο άρθρο ποια είναι αυτά τα περιώνυμα funds.
Επειδή τα funds έχουν την έδρα τους στο εξωτερικό υποχρεωτικά από το νόμο αναθέτουν την εκπροσώπησή τους στις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια (ν. 3156/2003 και 4354/2015).
Ένα από τα σχήματα πώλησης των κόκκινων δανείων είναι και ο περίφημος “Ηρακλής”. Οι τράπεζες τιτλοποιούν τα κόκκινα δάνεια, δηλαδή τα βάζουν σε ένα “σακί” και του ορίζουν μια αξία, όσο δηλαδή είναι το άθροισμα των χρηματων που οφείλονται. Τα δάνεια αυτά ομαδοποιούνται ανάλογα με τις εμπράγματες εξασφαλίσεις τους σε αυξημένης, μεσαίας και μειωμένης εξασφάλισης. Τα αυξημένης εξασφάλισης απολαμβάνουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.
Αυτή ήταν μια δική μου προσπάθεια να σας εξηγήσω απλά και λαϊκά τι συμβαίνει. Μπορείτε να τα μελετήσετε και μόνοι σας, πιο διεξοδικά, στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου οικονομικών (https://www.minfin.gr/-/programma-erakles-eroteseis-kai-apanteseis).
Η ουσία είναι ότι οι τίτλοι υψηλής διαβάθμισης (seniornotes) τους οποίους εγγυάται εξ ολοκλήρου το Ελληνικό Δημόσιο, είναι μεσοσταθμικά στο 38% της λογιστικής αξίας των συναλλαγών. Δηλαδή, για κάθε 100 ευρώ λογιστικής αξίας δανείων, το Ελληνικό Δημόσιο εγγυάται τα 38 ευρώ (https://www.moneyreview.gr/business-and-finance/business/69801/7-erotiseis-kai-7-apantiseis-gia-tin-agora-ton-kokkinon-daneion/).
Ακολούθως οι τράπεζες πουλάνε τα δάνεια αυτά στα funds σε εξευτελιστικές τιμές. Όσο κι αν έψαξα δε βρήκα τίμημα πώλησης πάνω από 10% της ονομαστικής αξίας του δανείου (κεφάλαιο και τόκοι). Εντελώς ενδεικτικά ρίξτε μια ματιά στα δημοσιεύματα αυτά: https://www.bankingnews.gr/trapezika-nea/articles/632415/baraz-poliseon-npes-apo-tis-trapezes-ypsous-12-5-dis-enanti-aksias-timimatos-1-dis-se-diastima-15-imeron-megali-dokimasia-gia-tis-apotimiseis, που αφορά πωλήσεις δανείων ονομαστικής αξίας 12,5 δις αντί ενός δις ευρώ, δηλαδή με τίμημα 8% της ονομαστικής αξίας (πιο απλά 80 ευρώ για κάθε 1000 ευρώ ονομαστικής αξίας) και https://kifisiapress.info/%CF%83%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CE%BB%CE%BF-m%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CF%84%CF%8C%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%BD%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%83/, που αφορά πώληση δανείων ονομαστικής αξίας 1,2 δις αντί 10,8 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή με τίμημα 0.9% (ναι, ναι, ναι 9 ευρώ για κάθε 1000 ευρώ ονομαστικής αξίας).
Επαναλαμβάνω τίμημα πάνω από 10% για δάνεια πλήρως εξασφαλισμένα με υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης σε πλήρως αξιόχρεο ακίνητο δεν έχω συναντήσει. Μην εμπιστεύεστε όμως τα λόγια μου. Θα σας κάνει άπειρο καλό, έστω κι αν για κάποιους από εσάς πονάει πολύ στην αρχή, να έχετε προσωπική, δική σας άποψη. Απλούστατο είναι. Ρίχνετε μια ματιά στο ίντερνετ.
Αυτά τα δάνεια, τα εξασφαλισμένα με υποθήκη, είναι και εγγυημένα από το δημόσιο στο 100% της ονομαστικής αξίας. Βρέξει, χιονίσει, το fund που τα αγόρασε με βαριά 100 ευρώ για κάθε χιλιάρικο ονομαστικής αξίας, θα πάρει ολόκληρο το χιλιάρικο είτε από το δανειολήπτη είτε από το κράτος.
Κάποιοι από τους δανειολήπτες παρακάλεσαν γονατιστοί, προφορικά ή και γραπτά, για ένα “κούρεμα” ή απλά και μόνο για μια ρύθμιση, δηλαδή μια συμφωνία να πληρώσουν ολόκληρη την ονομαστική οφειλή.
Παραδόξως και βεβαίως όλως τυχαίως και συμπτωματικά οι τράπεζες απέρριψαν αυτά τα αιτήματα των πελατών τους, που τόσα κέρδη τους είχαν φέρει μέχρι τότε κι αποφάσισαν να δώσουν τα δάνεια στα funds αυτά, που υποτίθεται ότι μέχρι χθες δεν τα ήξερε ούτε η μάνα τους.
Πιο χαρακτηριστική από όλες είναι η περίπτωση του δήθεν μεξικάνικου fund με την επωνυμία “Mexico Finance DAC”, το οποίο παραδόξως παράτησε τη ζεστασιά του Μεξικού κι εγκαταστάθηκε μόνιμα στο βροχερό Δουβλίνο της Ιρλανδίας. Το fund αυτό μας έκανε τη χάρη να καταγγείλει σύμβαση δανείου για το αστρονομικό ληξιπρόθεσμο ποσό των 2,62 ευρώ (https://www.bankingnews.gr/koinonia/articles/653380/to-mexico-finance-dac-kataggellei-symvasi-daneiou-gia-2-62-evro-kanontas-amesa-apaitita-92-000-evro). Τα έξοδα του δικαστικού επιμελητή για την κοινοποίηση της καταγγελίας ήταν τουλάχιστον 43,40 ευρώ (εξαρτάται από την απόσταση της κατοικίας του δανειολήπτη από το γραφείο του δικαστικού επιμελητή). Γιατί το έκανε λοιπόν; Τροφή για σκέψη. Μόλις συνειδητοποιήσετε τι έκαναν και γιατί οι “μεξικάνοι απ’ το Δουβλίνο” θα αντιληφθείτε και τι συμβαίνει γενικώς με αυτή τη βρώμικη ιστορία.
Επικαλούμενος λόγος της πώλησης των κόκκινων δανείων μπιρ παρά (λέξη τουρκική που σημαίνει για έναν παρά, για μια δραχμή) είναι η μείωση των κόκκινων δανείων και εντεύθεν η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών. Αντιγράφω από το υπουργείο οικονομικών: “Ως συστημική λύση για τη μείωση των κόκκινων δανείων του τραπεζικού συστήματος, το Ελληνικό Σχήμα Προστασίας Ενεργητικού (Hellenic Asset Protection Scheme) «Ηρακλής» ξεκίνησε με στόχο να μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κατά έως 30 δισ. ευρώ ή κατά ποσοστό 40% επί του συνολικού αποθέματος.... Ο «Ηρακλής» εξυγιαίνει τους ισολογισμούς των τραπεζών, αυξάνει την κερδοφορία τους και τους παρέχει έτσι τη δυνατότητα να ανακτήσουν τον πραγματικό τους ρόλο, που είναι η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και η ενίσχυση της ανάκαμψης...”. Επιμένω. Καλύτερα να ρίξετε μια ματιά μόνοι σας (https://www.minfin.gr/-/programma-erakles-eroteseis-kai-apanteseis). Σας χρειάζεται να μάθετε να μεταφράζετε, να αποκρυπτογραφείτε αυτούς που γράφουν σε τέτοια γλώσσα.
Και πάλι όλως παραδόξως, τυχαίως και συμπτωματικά δεν απασχόλησε τους φωστήρες που έδωσαν αυτή τη λύση η περίπτωση να χάριζαν τελείως ή μερικώς τα δάνεια στους δανειολήπτες. Οι δανειολήπτες είχαν φέρει στις τράπεζες ένα σκασμό λεφτά ως κέρδη (τόκους) όσο καιρό μπορούσαν να πληρώνουν τις δόσεις τους και κυρίως ως φορολογούμενοι πολίτες είχαν ήδη τρεις φορές πληρώσει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο ισολογισμός εξυγιαίνεται και με τη διαγραφή του χρέους.
Γιατί δεν προτιμήθηκαν οι δανειολήπτες, που έτσι κι αλλιώς στη συντριπτική πλειοψηφία τους πρότειναν να πληρώσουν πολύ περισσότερα και αντί αυτού αποφασίστηκε να κάνουν πλούσιους κάτι δήθεν τυχάρπαστα κοράκια που υποτίθεται ότι μέχρι χτες δεν τα ήξερε κανένας; Τροφή για σκέψη.
Αυτό ήταν το θεωρητικό πλαίσιο. Πιο “ζουμερό” είναι το πρακτικό κομμάτι.
Κατά το νόμο η σύμβαση πώλησης των κόκκινων δανείων καταχωρείται στο ενεχυροφυλακείο Αθηνών, δηλαδή πιο απλά στο υποθηκοφυλακείο Αθηνών. Ομοίως καταχωρείται και η σύμβαση με την οποία το fund αναθέτει την εκπροσώπησή του στην εταιρία διαχείρισης. Όλοι αυτοί (τράπεζα, fund και εταιρία διαχείρισης) υποχρεούνται να γνωστοποιήσουν στο δανειολήπτη την πώληση του δανείου και την ανάθεση της διαχείρισης με απλή επιστολή ή email.
Επειδή όλοι αυτοί ξέρουν πολύ καλά που κρύβεται η απίστευτη βρωμιά που διέπραξαν, φροντίζουν να κρύβουν ως επτασφράγιστο μυστικό την τιμή πώλησης του δανείου.
Αν εκδοθεί διαταγή πληρωμής δεν προσκομίζουν την ίδια τη σύμβαση πώλησης του δανείου, ακριβώς για το λόγο αυτό. Στη σύμβαση φαίνεται το τίμημα. Γι’ αυτό στο δικαστήριο προσκομίζουν την περίληψη της σύμβασης και απόσπασμα από τη σύμβαση όπου φαίνεται ότι πράγματι αυτό το δάνειο πουλήθηκε με αυτή τη σύμβαση. Βεβαίως κατ’ αυτό τον τρόπο σιωπηρά αποκαλύπτουν ότι έχουν πλήρη συναίσθηση της ενοχής τους.
Για να τους ευχαριστήσετε όμως για την έμπρακτη απόδειξη θα πρέπει προηγουμένως να κάνετε το δικό σας κομμάτι της δουλειάς. Να λάβετε στα χέρια σας το κρίσιμο αποδεικτικό στοιχείο. Τη σύμβαση.
Κατά το νόμο έλεγχο σε υποθηκοφυλακείο νομιμοποιούνται να διενεργούν μόνο οι δικηγόροι. Πραγματικά αξίζει τον κόπο και τη μικρή οικονομική θυσία. Σας αλλάζει τη ζωή. Η σύμβαση σε κάποιες περιπτώσεις έχει πάμπολλες σελίδες και στο υποθηκοφυλακείο πληρώνονται με το φύλλο για να σας δώσουν αντίγραφο. Θα τους μιμηθείτε. Θα ζητήσετε κι εσείς αντίγραφο των κρίσιμων σελίδων της σύμβασης. Θα σας εξηγήσει τις λεπτομέρειες ο δικηγόρος σας.
Τυχαίο παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι πρόκειται για μια οφειλή κατά την τράπεζα, κι ακολούθως το fund, της τάξεως των 100.000 ευρώ. Αν το γνωρίζετε κι έχετε απόδειξη στα χέρια σας ότι ο αντίδικός σας το αγόρασε για κάτω από 10.000 ευρώ κι ενδεχομένως είναι ταυτόχρονα εξασφαλισμένος με τη εγγύηση του δημοσίου, πόσα χρήματα είναι νόμιμο να λάβει ως κέρδος από αυτή τη συναλλαγή για να μη θεωρηθεί η συμπεριφορά του ακραία τοκογλυφική; Θα επανέλθουμε. Έτσι κι αλλιώς εδώ είναι το ζουμί.
Αποκλείεται όμως να μη σχολιάσω ότι είναι απαράδεκτα μεροληπτικός υπέρ των τοκογλύφων ο νόμος σχετικά με το δήθεν σύστημα δημοσιότητας. Ο λαός μας το λέει “απέξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα”. Κρατήστε μόνο ότι οι συμβάσεις καταχωρούνται στο υποθηκοφυλακείο Αθήνας για λόγους δημοσιότητας. Δηλαδή για να μπορεί ο δανειολήπτης και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος να ενημερώνεται για το περιεχόμενο της σύμβασης, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα συμβόλαια που καταχωρούνται σε υποθηκοφυλακεία και κτηματολογικά γραφεία σε ολόκληρη τη χώρα. Κρατήστε το αυτό. Θα το βρούμε πάλι στη συνέχεια.
Ταυτόχρονα σας προστατεύει και το δίκαιο του καταναλωτή για να διεκδικήσετε να λάβετε το κρίσιμο αποδεικτικό στοιχείο, τη σύμβαση πώλησης του δανείου. Υπάρχουν κι άλλες νομικές βάσεις για να λάβετε το κρίσιμο αποδεικτικό στοιχείο. Δεν είναι του παρόντος οι λεπτομέρειες. Όταν υπάρχει ανοιχτή πόρτα (το υποθηκοφυλακείο Αθηνών) δε χρειάζεται να πηδάτε μάντρες (το δίκαιο του καταναλωτή).
Πάμε στο ζουμί. Η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος απαγορεύεται. Αστικός Κώδικας, άρθρο 281. Στην περίπτωσή μας δεν πρόκειται απλά για καταχρηστική συμπεριφορά. Ο όρος “επονείδιστα καταπλεονεκτική συμπεριφορά” ουσιαστικά κολακεύει αυτό το έγκλημα κατά ενός ολόκληρου λαού.
Απλά χρειάζεστε το χαρτί στα χέρια σας.
Μόλις αποφασίσετε να ακολουθήσετε αυτό το δρόμο, θα ανακαλύψετε ότι “ου παντός πλειν ες Κόρινθον”. Κατά γράμμα σημαίνει “δε γίνεται να πάει ο οποιοσδήποτε στην Κόρινθο” (https://www.periergos.gr/erotiseis/ti-simainei-i-frasi-oy-pantos-andros-es-korinthon-esth-o-ploys, https://www.loutrakiblog.gr/2016/08/22/%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%8C%CF%82-%CF%80%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BD-%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CE%BD-%CF%84%CE%B9-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CE%AF/). Θα σας αφήσω αμετάφραστο τι εννοώ πραγματικά. Δεν αναφέρομαι πάντως στο οικονομικό κόστος του ελέγχου στο υποθηκοφυλακείο. Δε χρειάζεται ούτε να στενοχωρεθείτε ούτε βεβαίως να απογοητευτείτε. Η γνώση που αποκομίσατε ότι “ου παντός πλειν ες Κόρινθον” είναι πραγματικά ανεκτίμητη. Αν θέλετε μια τάξη μεγέθους, με 100 φορές την αξία του δανείου σας τέτοια γνώση ούτε που θα διανοούσαστε ότι μπορείτε να την αγοράσετε. Απλώς ίσως χρειαστείτε λίγο χρόνο για να την “αποκωδικοποιήσετε”.
Και πάντως μην μείνετε αδρανείς. Ξεκουνηθείτε.
Πρώτον μην πετάτε τις επιστολές που σας στέλνουν τράπεζες, funds και εταιρίες διαχείρισης κόκκινων δανείων. Αναφέρουν τους αριθμούς καταχώρησης της σύμβασης πώλησης του κόκκινου δανείου στο υποθηκοφυλακείο Αθήνας. Τους χρειάζεστε για να μην παιδεύεται κατά τη διάρκεια της αναζήτησης ο δικηγόρος σας.
Δεύτερον όσοι έχετε φλέγον ζήτημα, αναζητήστε το κρίσιμο αποδεικτικό στοιχείο άμεσα. Όχι αύριο, χτες. Αφού διαβείτε την πόρτα του υποθηκοφυλακείου, τα υπόλοιπα είναι απλά.
Τρίτον οργανωμένα και συντεταγμένα ζητήστε να νομοθετηθεί άμεσα να λαμβάνει ο δανειολήπτης αντίγραφο της σύμβασης πώλησης του κόκκινου δανείου του με απλή ηλεκτρονική αίτηση και απολύτως ανέξοδα. Η τεχνική υποδομή υπάρχει ήδη. Μπείτε στο https://ktimatologio.gov.gr/Professionals/Account/Login. Επιλέξτε “πολίτες (κτηματολόγιο σε λειτουργία). Θα σας ζητήσει τους κωδικούς της εφορίας. Όσοι έχετε ακίνητο σε περιοχή που λειτουργεί κτηματολόγιο θα διαπιστώσετε ότι και τα συμβόλαια (και γενικώς όλες οι πράξεις) που αφορούν το ακίνητο είναι σαρωμένες (σκαναρισμένες) και αναρτημένες. Λείπουν κάποιες χρονιές λόγω αβελτηρίας των υπαλλήλων του κτηματολογίου, αλλά αυτό μη σας επηρεάζει. Αυτά σας τα αναφέρω για να μπείτε στο νόημα. Το υποθηκοφυλακείο Αθήνας μαζεύει κυριολεκτικά ένα σκασμό λεφτά για την καταχώρηση αυτή των συμβάσεων πώλησης των κόκκινων δανείων. Δεν παθαίνει απολύτως τίποτα να αναθέσει σε έναν από τους υπαλλήλους του να σκανάρει τις συμβάσεις. Σιγά το θέμα. Πόσο κοστίζει ένα καλό επαγγελματικό scanner;
Αντιλαμβάνεστε βεβαίως ότι αυτό που λυτοί και δεμένοι φυλάττουν σαν επτασφράγιστο μυστικό δεν πρόκειται να σας το αποκαλύψουν και μάλιστα δημόσια επειδή απλά το επιθυμήσατε. Χρειάζεται να εκφράσετε τη βούλησή σας οργανωμένα. Για το λόγο αυτό έχετε ενώσεις καταναλωτών και δανειοληπτών, επιμελητήρια κι άλλους συλλογικούς φορείς. Αν κι εκεί βρείτε τοίχο που γράφει “ου παντός πλειν ες Κόρινθον” κυρίως μη χάσετε την ευκαιρία για πολύτιμα συμπεράσματα.
Ο δρόμος της αρετής στην αρχή είναι στενός. Μετά πλαταίνει.
Κάτι μου λέει πως θα τα ξαναπούμε για τα funds.
ΥΓ 1. Ο πλήρης τίτλος του άρθρου είναι “σας παίρνουν τα σπίτια, ξεβρακώστε τους, δεν το αντέχουν”.
ΥΓ 2. Αν και βαθύτατα αλγεινή, ήταν ιδιαιτέρως χρήσιμη για όλους μας η περίπτωση της συνταιούχου δημοσιογράφου Κολοβού, η οποία έχασε το σπίτι της στον πλειστηριασμό και την ξεσπίτωσαν βίαια και ταπεινωτικά. Ο δικαστικός επιμελητής Παύλος Καλκιτανίδης κατά τη διαδικασία της έξωσης της Κολοβού, με τη συνδρομή ένστολων αξιωματικών, διέπραξε πλείστα όσα ποινικά και πειθαρχικά παραπτώματα (ενδεικτικά ρίξτε μια ματιά στο δημοσίευμα: https://www.efsyn.gr/ellada/dikaiosyni/367933_kolafos-gia-ton-dikastiko-epimeliti-sto-spiti-tis-koloboy-i-grammateas-toy). Επιγραμματικά αναφέρω ότι η Κολοβού ζήτησε να πάρει προσωπικά της αντικείμενα κι ο Καλκιτανίδης της το απαγόρευσε. Στο νόμο λέγονται κινητά πράγματα και είναι ακατάσχετα, δηλαδή δεν επιτρέπεται να κατασχεθούν. Στην προκειμένη περίπτωση δεν είχαν καν κατασχεθεί, άρα δεν είχαν βγει στον πλειστηριασμό και ήταν περιουσία της Κολοβού. Το κάνω πιο “λιανά”, στον πλειστηριασμό βγήκαν μόνο τα ντουβάρια, ούτε το κινητό τηλέφωνο, ούτε η οικοσκευή, ούτε τα ρούχα που βρίσκονταν στην ντουλάπα της Κολοβού. Άρα αυτό που έγινε ήταν οργανωμένη κλοπή (το άρθρο απευθύνεται στο ευρύ κοινό και γι’ αυτό δεν πρόκειται να μπω στις λεπτομέρειες τι είναι κλοπή και τι υπεξαίρεση). Δεν μας απασχολεί που το κίνητρο δεν ήταν τόσο οικονομικό αλλά κυρίως ψυχολογικό (να τσακίσουν το ηθικό της Κολοβού για μη διεκδικήσει τα νόμιμα δικαιώματά της). Η κλοπή είναι κλοπή. Πάμπολλοι συμπολίτες μας ένιωσαν την αδικία και συμπαραστάθηκαν στην ξεσπιτωμένη δανειολήπτρια διαδηλώνοντας. Κανείς όμως δεν υπέβαλε μια μήνυση κατά του δικαστικού επιμελητή και των συνεργών του στην κλοπή αστυνομικών ούτε μια αναφορά κατά του επιμελητή στο σύλλογό του για να του καταλογιστεί το βαρύτατο πειθαρχικό παράπτωμα και να του πάρουν την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος. Κι αφού τα λόγια είναι “έπεα πτερόεντα” κατά τον Όμηρο και τα παίρνει ο αέρας, ο Καλκιτανίδης και η παρέα του θα συνεχίσουν το ίδιο βιολί. Αντίθετα τα γραπτά μένουν.
Μην ξεχάσετε να ευχαριστήσετε τον Καλκιτανίδη, τους συνεργούς του αστυνομικούς και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου “προστασίας του πολίτη” που σας έδειξαν περίτρανα πόσο μαυρόψυχα είναι τα κοράκια και πώς λειτουργούν.
Δε χρειάζεται να θυμώνετε. Αλλά μην ξεχνάτε, δε θέλει (μόνο) κόπο, θέλει τρόπο.
Ο Άρης Τάτσης είναι δικηγόρος Άρτας (https://aristatsis.wordpress.com/). Ειδικεύεται σε διαζύγια, τροχαία ατυχήματα και πτωχευτικό νόμο.
