Ενημερωτική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 21 Απριλίου 2024 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου, στην Κοζάνη, με θέμα «Πολεοδομικός σχεδιασμός στη Δυτική Μακεδονία», με συνδιοργάνωση του Τμήματος Δυτικής Μακεδονίας του ΤΕΕ και του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΣΕΜΠΧΠΑ).
Κύριοι ομιλητές, ήταν ο Δρ. Ευθύμιος Μπακογιάννης, Πολεοδόμος – Συγκοινωνιολόγος Μηχανικός, Επίκουρος Καθηγητής του ΕΜΠ και Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ο κ. Λάμπρος Κίσσας, Χωροτακτης – Πολεοδόμος Μηχανικός (ΣΕΜΠΧΠΑ), ενώ την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Τριαντόπουλος Χρήστος, με αρμοδιότητα την αποκατάσταση φυσικών καταστροφών, ο Βουλευτής του Ν. Κοζάνης και πρώην Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Μιχάλης Παπαδόπουλος και ο Γενικός Γραμματέας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής, του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Πέτρος Καμπούρης.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΔΜ, κ. Στέργιος Κιάνας, αφού καλωσόρισε τους αξιότιμους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, αναφέρθηκε στον σχεδιασμό του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που υλοποιείται με Αναθέτουσα Αρχή το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας, το οποίο ήρθε για να καλύψει την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης του χωρικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη και την βιωσιμότητα της χώρας, αφού μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν εγκεκριμένα ή/και επικαιροποιημένα πολεοδομικά σχέδια, με τα οποία θεσπίζονται χρήσεις γης, όροι δόμησης, περιοχές προστασίας, περιοχές ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων, οριοθετήσεις ρεμάτων, περιοχές ειδικών αστικών κινήτρων, δίκτυα μεταφορών και κατασκευών.
Ο Πρόεδρος, κ. Στέργιος Κιάνας πρόσθεσε ότι ήδη στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας έχουν προκηρυχθεί δέκα μελέτες Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, μία μελέτη Οριοθέτησης Οικισμών, ενώ δύο Δήμοι περιλαμβάνονται στην Μελέτη για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστών Δόμησης και ότι το ΤΕΕ/ΤΔΜ βρίσκεται δίπλα στο Κεντρικό ΤΕΕ, στο Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, στους Δήμους της περιοχής και τους μελετητές, για την υποβοήθηση στην εκπόνηση των Πολεοδομικών Σχεδίων και την επίλυση πιθανών ζητημάτων, με βασικό γνώμονα την επίτευξη της καλύτερης δυνατής ποιότητας των μελετών και την αποφυγή αστοχιών.
Στη συνέχεια, ο κ. Στέργιος Κιάνας αναγνώρισε ότι η Δυτική Μακεδονία αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, εθνικά και πανευρωπαϊκά, καθώς βιώνει μια διαδικασία απολιγνιτοποίησης και ριζικού μετασχηματισμού της οικονομίας της προς ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο στο πλαίσιο της δίκαιης μετάβασης, με σημαντικές απώλειες χιλιάδων θέσεων εργασίας αλλά και σημαντικούς χρηματοδοτικούς πόρους προς τη νέα εποχή και επομένως, τα ΤΠΣ των Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας θα αποτελέσουν δυσκολότερες ασκήσεις για τους μελετητές και σίγουρα θα πρέπει να συντονιστούν σε επίπεδο Περιφέρειας.
Τέλος, ανέφερε ότι ο αναπτυξιακός σχεδιασμός και προγραμματισμός της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας βρίσκεται ήδη σε ενεργή φάση υλοποίησης, υποστηρίζοντας την πρόοδο και την ευημερία της περιοχής μας και ότι παραμένουν ορισμένες σημαντικές προκλήσεις στον τομέα του χωρικού σχεδιασμού, ειδικά όσον αφορά δύο κρίσιμα έργα που βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη:
• Η αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου, ένα έργο ζωτικής σημασίας για την οργανωμένη ανάπτυξη και την αειφόρο χρήση των εδαφικών πόρων της περιφέρειας.
• Η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ένα στρατηγικό έργο που θα καθοδηγήσει την οικονομική μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό της κας Ελένης Βεράνη, Προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΣΕΜΠΧΠΑ), η οποία επεσήμανε ότι τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) αποτελούν εργαλεία παραγωγικής και αναπτυξιακής ανασυγκρότησης της χώρας και ότι ο ΣΕΜΠΧΠΑ στάθηκε αρωγός στο δημόσιο διάλογο, που συντελέστηκε μέχρι σήμερα.
Ο Δρ. Ευθύμιος Μπακογιάννης, Πολεοδόμος – Συγκοινωνιολόγος Μηχανικός, Επίκουρος Καθηγητής του ΕΜΠ και Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αφού ευχαρίστησε τόσο τον Πρόεδρο του ΤΕΕ/ΤΔΜ, κ. Στέργιο Κιάνα για την πρόσκληση να συμμετάσχει στην εκδήλωση και να παρευρεθεί στη Δυτική Μακεδονία, σε μια περιοχή που έχει παράδοση στον πολεοδομικό σχεδιασμό (δημιουργία ΖΕΠ, μετεγκατάσταση οικισμών λόγω λιγνιτικής παραγωγής κτλ), όσο και τον Πρόεδρο του ΤΕΕ κ. Γεώργιο Στασινό, για τη διεξαγωγή του τιτάνιου έργου της διαγωνιστικής διαδικασίας για τα ΤΠΣ και τα ΕΠΣ, ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους για την πρόσφατη υπογραφή του Περιφερειακού Χωροταξικού της περιοχής μας και την επικείμενη δημοσίευσης του σε ΦΕΚ. Στην ομιλία του με θέμα “Παρουσίαση του προγράμματος Κωνσταντίνος Δοξιάδης”, στη συνέχεια, ανέφερε ότι προκειμένου να μελετηθεί και να προκύψει αυτή η τεράστια βάση δεδομένων όλης της επικράτειας για τα ΤΠΣ και ΕΠΣ, εργάστηκαν και απασχολήθηκαν σχεδόν όλες οι ειδικότητες των μηχανικών και αναδείχθηκε η τεράστια έλλειψη στελεχών στον τομέα της Τοπογραφίας Πολεοδομίας και Χωροταξίας. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Μπακογιάννης, με τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη, ο οποίος θα τεθεί σε πιλοτική δοκιμαστική λειτουργία το 2025, την οριστικοποίηση των δασικών χαρτών και την ολοκλήρωση του κτηματολογίου, θα έχουμε στα χέρια μας τρία εξαιρετικά χρήσιμα αναπτυξιακά εργαλεία, τόσο για τις εντός, όσο και για τις εκτός σχεδίου περιοχές, στις οποίες τα ΤΠΣ προσπαθούν να επιλύσουν παθογένειες πολλών ετών. Τέλος, έδωσε μερικές πιο συγκεκριμένες πληροφορίες ως προς το τι θα περιλαμβάνουν τα ΤΠΣ, όπως είναι η οριοθέτηση των ρεμάτων στο επίπεδο του προσδιορισμού της γραμμής ροής και η επίλυση κρίσιμων ζητημάτων ως προς την αρτιοτιότητα των οικοπέδων και γηπέδων και έκλεισε την ομιλία του με την αισιοδοξία ότι στο άμεσο μέλλον θα υπάρξει επιτάχυνση της οικοδομικής δραστηριότητας, αφού σχεδιάζεται η δυνατότητα ένταξης στο e-άδειες όλων των αδειών των δημόσιων φορέων, κάτι που θα καταστήσει την εφαρμογή κορυφαίο αναπτυξιακό εργαλείο, σε συνδυασμό με τη μετεξέλιξη των ελεγκτών δόμησης σε ελεγκτές αυθαιρέτων.
Ο Δήμαρχος Γρεβενών και Διπλ. Αρχιτέκτων Μηχανικός, κ. Ταταρίδης Κυριάκος στην τοποθέτησή του, έθεσε τον προβληματισμό του για τη μείωση του πληθυσμού, αλλά και τις λίγες δυνατότητες πυροπροστασίας που έχουν οι Δήμοι, κατέδειξε το γεγονός ότι ο Νομός Γρεβενών τείνει να μετατραπεί σε νομό παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας και έθεσε και το θέμα της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης των ΑΠΕ, ελλείψει γενικότερου σχεδιασμού.
Η κα Κυριακή Χατζημανώλη, Αντιδήμαρχος Τουρισμού, Πολεοδομίας και ΚΕΠ, Δήμου Κοζάνης, μετέφερε τους χαιρετισμούς του Δημάρχου Κοζάνης, κου Γιάννη Κοκκαλιάρη και στην ομιλία της αναγνώρισε ότι η ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων είναι άμεσα συνυφασμένη με τα ΤΠΣ. Αναφέρθηκε στις προοπτικές που αυτά δημιουργούν στην παραγωγή έργων, στην προσέλκυση επενδύσεων και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, κάτι που η Δυτική Μακεδονία έχει ανάγκη. Τέλος, υπερθεμάτισε ως προς την ανάγκη διακοπής της άναρχης ανάπτυξη των ΑΠΕ και της ανάγκης δημιουργίας ενός σύγχρονου σχεδίου.
Εκ μέρους του Δημάρχου Άργους Ορεστικού, παρευρέθηκαν στην εκδήλωση ο ειδικός του συνεργάτης κ. Χρήστος Λιόκος και ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου κ. Αλέξανδρος Καράτζιος. Ο κ. Λιόκος έθεσε προβληματισμούς και ερωτήματα που αφορούν στο Δήμο Άργους Ορεστικού, αλλά και ευρύτερα στον Νομό Καστοριάς, ως προς τις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης, τα ΣΧΟΟΑΠ, τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, το ΒΙ.ΠΑ. Καστοριάς, τα παλιά ρυμοτομικά σχέδια με υπογραφή Νομάρχη, που έχουν καταστεί άκυρα από το ΣτΕ και το πρόγραμμα “Κωνσταντίνος Δοξιάδης”.
Εκπροσωπώντας το Δήμο Φλώρινας, ο κ. Κωνσταντινίδης Νικόλαος, Αντιδήμαρχος Υ.ΔΟΜ., Προγραμματισμού Οργάνωσης και Πληροφορικής και Δημοτικής Αστυνομίας, επεσήμανε την μεγάλη υποστελέχωση των ΟΤΑ, γεγονός που θα δυσκολέψει την έγκαιρη ολοκλήρωση του εγχειρήματος της εκπόνησης των ΤΠΣ και την ανάγκη να ανοίξει ξανά η κατηγορία 5 των αυθαιρέτων.
Ο Υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Τριαντόπουλος Χρήστος, με αρμοδιότητα την αποκατάσταση φυσικών καταστροφών αναφέρθηκε στην άριστη συνεργασία που έχει με το ΤΕΕ, ώστε να προχωρήσει η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου με στόχο να περιλαμβάνει και τις διαδικασίες που πρέπει να υπάρχουν μετά από κάποια φυσική καταστροφή.
Ο Βουλευτής Ν. Κοζάνης και πρώην Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Μιχάλης Παπαδόπουλος έθεσε τον προβληματισμό για το κατά πόσο είναι επικαιροποιημένα τα πολεοδομικά σχέδια και για την καθυστέρηση που παρατηρείται από μεριάς της ΔΕΗ ως προς την ολοκλήρωση των δικών της σχεδίων, γεγονός που οδηγεί στην δυσκολία προσέλκυσης επενδύσεων.
Ο κ. Λάμπρος Κίσσας, Χωροτακτης – Πολεοδόμος Μηχανικός (ΣΕΜΠΧΠΑ), στην ομιλία του με θέμα “Προαπαιτούμενα για την επιτυχή εκπόνηση των μελετών των ΤΠΣ”, σημείωσε την ανάγκη δημιουργίας δεξαμενής στελεχών σε κάθε περιφερειακό τμήμα του ΤΕΕ για την παρακολούθηση της σύνταξης των ΤΠΣ. Επεσήμανε, επίσης, την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών από κάθε Δήμο για τον διαχωρισμό των κοινοχρήστων και των κοινωφελών χώρων, μέσα από μελέτες που θα παραδώσουν στους συντάκτες των ΤΠΣ και ανέφερε μερικά από τα συμπεράσματα που έχει εξάγει ως προς την εξέλιξη της σύνταξης των ΤΠΣ και των ΕΠΣ, αλλά και προτάσεις που αφορούν κυρίως στην προσπάθεια της μέγιστης δυνατής συνεργασίας όλων των φορέων, ώστε ο καθένας να παρέμβει στο βαθμό που αυτά τον αφορούν.
Τέλος, ο κ. Νίκος Κουτσομάρκος, Αντιπρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Περιφερειακού Τμήματος Βόρειας Ελλάδας, του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΣΕΜΠΧΠΑ) ευχαρίστησε τον Πρόεδρο του ΤΕΕ/ΤΔΜ, Στέργιο Κιάνα, για την πρωτοβουλία της διεξαγωγής μιας τόσο επίκαιρης εκδήλωσης, μιας και αποτελεί το πρώτο περιφερειακό Τμήμα του ΤΕΕ που ανέλαβε τέτοια πρωτοβουλία. Επεσήμανε τη σημασία της εκπόνησης των μελετών των ΤΠΣ, αφού αποτελούν συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των πολιτών, που θα συμβάλει τόσο στην καθημερινότητά τους, όσο και στην αντιμετώπιση των εθνικών κρίσεων. Ο κ. Κουτσομάρκος αναφέρθηκε, στη συνέχεια, στη σημασία και τη χρησιμότητα του σχεδιασμού και στην ευθύνη της δουλειάς των μελετητών, τόνισε την ανάγκη στελέχωσης των Δήμων με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, για την επιτυχία του εγχειρήματος και τη σημαντικότητα του Συμμετοχικού Σχεδιασμού, δηλαδή της αποκέντρωσης των αρμοδιοτήτων σε φορείς της επαρχίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, είναι απαραίτητη η διαβούλευση και η αποδοχή των σχεδίων από τις τοπικές κοινωνίες, γιατί αυτές αφορούν, και επομένως, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των αρμοδίων οργάνων με κινητοποίηση του ΥΠΕΝ και του ΤΕΕ.
Η Αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών/Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας (ΠΣΑΤΜ/ΤΔΜ), κα Αικατερίνη Λιάκου, αναφέρθηκε στην σημαντική δουλειά που επιτελούν οι συνάδελφοι Διπλ. Αγρονόμοι Τοπογράφοι Μηχανικοί και στο σημαντικό ρόλο που θα έχουν στη εκπόνηση των ΤΠΣ και των ΕΠΣ.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με διάλογο, ανάμεσα στους ομιλητές και στο κοινό, τέθηκαν διάφορα ενδιαφέροντα ζητήματα, τα οποία απαντήθηκαν επαρκώς.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΔΜ, κ. Στέργιος Κιάνας ευχαρίστησε όλους τους αξιότιμους ομιλητές και τους παριστάμενους για τη συμμετοχή τους στην εκδήλωση. Τόνισε ότι είναι πολύ σημαντική για την περιοχή μας η υπογραφή του Περιφερειακού Χωροταξικού της Δυτικής Μακεδονίας και ενημέρωσε επίσης για την πρωτοβουλία που ανέλαβε το ΤΕΕ/ΤΔΜ για να συσταθεί Ομάδα για την “Υποστήριξη, παρακολούθηση, αξιολόγηση και επιτάχυνση των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων”, για την οποία υπάρχει ήδη αναρτημένη στην ιστοσελίδα του Τμήματος η Πρόσκληση συμμετοχής. Δεσμεύτηκε να αναλάβει εκ νέου πρωτοβουλίες για την επανάληψη παρόμοιας εκδήλωσης, σε δεύτερο χρόνο, που θα αφορά στην εξέλιξη της εκπόνησης των μελετών, ενδεχομένως και ανά Νομό, ώστε να γίνει πιο στοχευμένη ενημέρωση στους Δήμους.
